 |
Əlincəqala və bir çox belə abidələr Naxçıvanın qədim Azərbaycan torpağı olduğunu, azərbaycanlıların burada əsrlərlə, min illərlə yaşayıb Heydər Əliyev |
 |
 |
Əlincəqalanın hidrotexniki qurğuları
Naxçıvanın əlverişli təbii-coğrafi mövqeyi və iqlimi qədim dövrlərdən bu ərazidə insanların məskunlaşmasına, müxtəlif yaşayış yerlərinin və süni suvarma qurğularının inşa оlunmasına imkan yaratmışdır. Qədim əkinçilik mədəniyyətlərinin formalaşmasında hidrotexniki qurğuların böyük əhəmiyyəti olmuşdur.
Məlum olduğu kimi, hələ Eneolit və Erkən Tunc dövrlərində Naxçıvanın qədim sakinləri dağ çaylarının qarşısını kəsərək оnları ətraf ərazilərə çıxarmış və əkinləri suvarmışlar. Əmək alətlərinin inkişafı və məhsuldar tоrpaqların mənimsənilməsinə ehtiyac süni suvarmaya tələbatı daha da artırmış, insanları yeni su mənbələri kəşf etməyə məcbur etmiş, daha mürəkkəb hidrotexniki qurğuların inşasına imkan vermişdir. Belə qurğulardan biri də dağ çaylarının suyunu məhsuldar tоrpaqlara çıxaran kanallar idi. Təəssüf ki, onların hamısı indiyədək qalmamışdır.
Günümüzədək yaxşı qalan hidrotexniki qurğuların bir qismi Əlincəqaladadır. Əlincəqalanın hidrotexniki qurğularını iki qrupa bölmək olar. Birinci qrup qurğular qayada çapılmış su hovuzlarından ibarətdir. Bu hovuzlara su qayada çapılmış kanallar vasitəsilə gətirilmişdir. Qayada relyefə uyğun olaraq qazılan kiçik kanallar yağış sularının toplanmasına imkan verir. Həcmcə böyük olan su hovuzları qala sakinlərinin uzun müddət suya olan tələbatını ödəmişdir.
“Əlincə qalası” tarixi dramı Naxçıvan teatrında.
Şərqin ikinci qocaman teatrı sayılan Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı həmişə öz maraqlı repertuarı ilə tamaşaçıların diqqətini çəkib.
Ölkə səviyyəsində uzun illər öz mövqeyini qoruyub saxlayan teatrın səhnəsində oynanılan istənilən pyes tamaşaçı rəğbəti qazanmaqla yanaşı, həm də maraqlı sənət əsərinə çevrilib. Etiraf edək ki, bu teatrın səhnəsindən tamaşaçıya təqdim edilən dram əsərləri içərisində tarixi mövzularda olanlar daha yaddaqalan və unudulmazdır. Bu ənənə artıq uzun illərdir ki, davam edir. Bu günlərdə yenə də tamaşaçılar onlara doğma olan teatrın səhnəsində möhtəşəm bir tarixi hadisənin inikasını görəcəklər. Teatrda 2016-cı ilin repertuarına salınan yazıçı-dramaturq Həmid Arzulunun “Əlincə qalası” tarixi dramının son məşqləri gedir. Bu əsər ilk dəfə 1983-cü ildə tamaşaçılara təqdim edilib.
Əsər Azərbaycan tarixində özünəməxsus rol oynayan, 14-cü əsrin sonlarında dünyanın yarısını özünə tabe edən fateh Əmir Teymura qarşı 14 il mübarizə aparan Əlincə qalasının müdafiəsindən bəhs edir. Orta əsrlər tarixçiləri tərəfindən yazılan real tarixi hadisələr və xalq arasında yaşayan həqiqətlər səhnə əsərində çox ustalıqla qələmə alınıb. Əmir Teymura 14 il baş əyməyən Əlincə qalasının qəhrəman müdafiəçiləri, qalanı idarə edən tarixi şəxsiyyətlər, bu müdafiənin kökündə duran mərdlik, birlik və cəsarətin təcəssümü həmin mövzunu həmişə aktual edib. Ən güclü düşmənə belə, qalib gələn naxçıvanlıların qurub-yaratmaq istəyi, qədim ənənəyə söykənən istehkamqurma qabiliyyəti, sənətkarlığı, ən çətin anda belə, öz qürurunu, yüksək əhval-ruhiyyəsini itirməyən, məhz bu xüsusiyyətlərinə görə uzun müddət mühasirədə yaşayan xalqın həyat tərzi ilk baxışdan tamaşaçını ovsunlaya bilir. “Əlincə qalası” dramı, əslində, 14-cü əsrdə yaşanan tariximizin 14 illik zaman kəsiyinə bir səyahətdir.
Amerikalı araşdırmaçı jurnalist Peter Tase: Müasir Naxçıvanın inkişafının əsasında vətənpərvərlik dayanır.
Ötən həftə Bakıda keçirilmiş BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının 7-ci Qlobal Forumunda iştirak etmiş Amerika Birləşmiş Ştatlarından olan siyasi analitik və araşdırmaçı jurnalist Peter Tase Naxçıvan Muxtar Respublikasına da səfər edərək onun görməli yerləri, tarixi abidələri və təhsil müəssisələri ilə yaxından tanış olub. Amerikalı jurnalisti redaksiyamıza dəvət edib, onun təəssüratlarını öyrəndik:
– Artıq üç gündür ki, Naxçıvandasınız və səfərinizdən hansı təəssüratlarınız vardır?
– Bu, mənim Naxçıvana ikinci səfərimdir. 2014-cü ilin payızında keçirilən humanitar forumun iştirakçısı kimi o zaman yenə də Naxçıvana səfər etmişdim. Bu dəfə də qismət oldu, gözəl ölkənizə dəvət aldım və yenidən Naxçıvana gəldim. Naxçıvana ilk gəlişimdən sonra çox dəyişikliklərin şahidiyəm. Təəssüratlarıma Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında sərnişinlər üçün yaradılmış şəraitdən başlamaq istəyirəm. Limanın xidmət potensialının artırılması məqsədilə görülmüş işlər onu göstərir ki, Naxçıvan hər gün yüzlərlə qonağı qarşılamaq üçün bütün imkanlara malikdir. Bu, inkişaf edən ölkəniz üçün çox vacibdir, çünki indi bütün dünyanın diqqəti Naxçıvandadır.
– Səfəriniz zamanı diqqətçəkən nələr gördünüz?
Əlincəqalaya yürüş üzrə Naxçıvan Muxtar Respublika açıq birinciliyi.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman, Təhsil nazirlikləri və Hava və Ekstremal İdman Növləri Federasiyasının birgə təşkil etdikləri ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinin tələbələri arasında “Heydər Əliyev kuboku” uğrunda Əlincəqalaya yürüş üzrə Naxçıvan Muxtar Respublika açıq birinciliyi keçirilib.
150-dən çox idmançının mübarizə apardığı birinciliyin açılış mərasimində Naxçıvan Muxtar Respublikasının gənclər və idman naziri Azad Cabbarov, Naxçıvan Muxtar Respublikası Hava və Ekstremal İdman Növləri Federasiyasının sədri Hafiz Yaqubov, təhsil naziri Məmməd Qəribov çıxış ediblər. Çıxışlarda muxtar respublikada həyata keçirilən idman siyasətindən, bu sahədə əldə olunan nailiyyətlərdən söhbət açılıb. Bildirilib ki, müstəqil Azərbaycan Respublikasının uğurlu idman siyasətinin formalaşması ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Bu gün dövlətin apardığı idman siyasəti keyfiyyətcə yeni mərhələdə davam etdirilir. Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi bu siyasət nəticəsində gənclərimiz cəmiyyətimizin inkişafında fəal sosial təbəqəyə çevriliblər.
“Naxçıvan – bəşəriyyətin beşiyi” III Beynəlxalq Rəsm Festivalının açılış mərasimi keçirilib.
 |
 |
Mayın 26-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Bilik Fondunun təşkilatçılığı ilə Culfa rayonundakı “Əlincəqala” tarixi abidəsində “Naxçıvan – bəşəriyyətin beşiyi” III Beynəlxalq Rəsm Festivalının açılış mərasimi olub.
Açılış mərasimində Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı Ülviyyə Həmzəyeva çıxış edərək deyib ki, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə ölkə həyatının bütün sahələri kimi, mədəniyyət sahəsində də əsl intibaha nail olunub.